Ön muhasebe, bir işletmenin temel finansal işlemlerinin kaydedildiği, takip edildiği ve raporlandığı süreçtir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler) için önemli bir yönetim aracıdır. Ön muhasebe, genel muhasebe sürecinin bir parçası olmakla birlikte, daha çok günlük işlemlerin kaydı ve takibiyle ilgilenir. İşletmenin finansal durumunu anlamak ve vergi beyannamelerini hazırlamak için gerekli verileri sağlar.

Ön Muhasebe Nedir?

Ön muhasebe, işletmelerin temel finansal işlemlerini (gelir, gider, alacak, borç, stok vb.) kaydeden ve bu bilgileri düzenli olarak raporlayan bir süreçtir. Bu süreç, işletmenin finansal durumunu takip etmek, vergi yükümlülüklerini yerine getirmek ve yönetim kararlarına destek olmak için kullanılır.

Ön Muhasebenin Kapsamı (Nelerden Meydana Gelir?)

Ön muhasebe, aşağıdaki temel işlemleri ve süreçleri içerir:

Fatura İşlemleri

• Satış Faturaları: Müşterilere yapılan satışların kaydedilmesi.
• Alış Faturaları: Tedarikçilerden yapılan alımların kaydedilmesi.
• E-Fatura: Elektronik fatura sistemine uyumlu fatura düzenleme ve takibi.

Cari Hesap Takibi

• Alacaklar: Müşterilerden tahsil edilecek paraların takibi.
• Borçlar: Tedarikçilere ödenecek paraların takibi.
• Cari Hesap Mutabakatı: Alacak ve borçların düzenli olarak kontrol edilmesi.

Banka İşlemleri

• Banka Hesap Hareketleri: Banka hesaplarındaki para giriş ve çıkışlarının kaydedilmesi.
• Banka Mutabakatı: Banka hesap ekstreleri ile muhasebe kayıtlarının karşılaştırılması.

Kasa İşlemleri

• Kasa Giriş ve Çıkışları: Nakit para hareketlerinin kaydedilmesi.
• Kasa Kontrolü: Kasa bakiyesinin düzenli olarak kontrol edilmesi.

Çek ve Senet Takibi

• Alınan Çek/Senetler: Müşterilerden alınan çek ve senetlerin vade tarihlerine göre takibi.
• Verilen Çek/Senetler: Tedarikçilere verilen çek ve senetlerin vade tarihlerine göre takibi.

Stok Takibi

• Stok Giriş ve Çıkışları: Mal alım ve satımlarının stok kayıtlarına işlenmesi.
• Stok Envanteri: Dönem sonlarında stokların fiziki olarak sayılması ve kayıtlarla karşılaştırılması.

Personel Bordrosu ve Ödemeler

• Maaş ve Ücretler: Personel maaşlarının hesaplanması ve ödenmesi.
• SGK ve Vergi Kesintileri: Personel ücretlerinden yapılan SGK primi ve vergi kesintilerinin hesaplanması ve ödenmesi.

Vergi İşlemleri

• KDV Beyannamesi: Aylık veya üç aylık KDV beyannamelerinin hazırlanması.
• Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi: Dönemsel vergi beyannamelerinin hazırlanması.
• Stopaj (Tevkifat): Yapılan ödemelerde vergi kesintilerinin hesaplanması ve beyanı.

Gider Takibi

• Genel Giderler: Kira, elektrik, su, telefon, internet gibi işletme giderlerinin kaydedilmesi.
• Seyahat ve Yolluk Giderleri: Personelin seyahat giderlerinin takibi.

Raporlama

• Gelir-Gider Tablosu: İşletmenin belirli bir dönemdeki gelir ve giderlerinin özeti.
• Bilanço: İşletmenin varlık ve borçlarının durumunu gösteren tablo.
• Nakit Akış Tablosu: İşletmenin nakit giriş ve çıkışlarının özeti.

Ön Muhasebenin Avantajları

• Finansal Kontrol: İşletmenin gelir ve giderleri düzenli olarak takip edilir.
• Vergi Uyumu: Vergi beyannameleri ve ödemeleri zamanında yapılır.
• Karar Destek Sistemi: İşletme sahipleri, finansal verilere dayanarak stratejik kararlar alabilir.
• Zaman Tasarrufu: Düzenli kayıt tutma, mali müşavirlerle çalışırken zaman kazandırır.

Ön Muhasebe ve Genel Muhasebe Arasındaki Fark

• Ön Muhasebe: Günlük finansal işlemlerin kaydı ve takibiyle ilgilenir. Daha çok KOBİ'ler için kullanılır.
• Genel Muhasebe: İşletmenin tüm finansal durumunu kapsar ve daha detaylı raporlama yapar. Büyük işletmelerde ve mali müşavirler tarafından yürütülür.

Satış İşlemi: Müşteriye 10.000 TL'lik mal satıldı ve fatura kesildi.

Fatura Kaydı: Satış faturası düzenlenir ve cari hesaba işlenir.

• Kasa/Banka: Tahsilat yapıldığında kasa veya banka hesabına kaydedilir.

Alış İşlemi: Tedarikçiden 5.000 TL'lik mal alındı ve fatura alındı.

• Fatura Kaydı: Alış faturası düzenlenir ve cari hesaba işlenir.
• Ödeme: Tedarikçiye ödeme yapıldığında banka veya kasa kaydı yapılır.

Gider İşlemi: Elektrik faturası 500 TL ödendi.

• Gider Kaydı: Elektrik gideri olarak kaydedilir.
• Banka/Kasa: Ödeme banka veya kasadan yapıldığında kaydedilir.

Raporlama: Ay sonunda gelir-gider tablosu ve cari hesap durumu raporlanır.